Hieronder leest u een update over de activiteiten van de Landelijke Werkgroep Tweede Lijn van het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA). Blijf op de hoogte van de activiteiten van de werkgroep en schrijf u in voor de nieuwsbrief.
1. Mededelingen
Bezoek staatssecretaris het Jeroen Bosch Ziekenhuis!
Op 16 mei 2022 heeft de staatssecretaris van het VWS, Maarten van Ooijen, het Jeroen Bosch Ziekenhuis bezocht, één van de 10 kansrijke projecten die we volgen vanuit de Werkgroep Tweedelijn, in het kader van het SVA. Hij is o.a. in gesprek gegaan met leden van het SVA, met Andrea Rozema vanuit de Werkgroep Tweedelijn, Rob Bovens van IkPas, en allerlei zorgprofessionals vanuit het JBZ, waaronder Jacqueline Bisschop, projectleider van de Alcohol interventie. Daarnaast heeft hij het multidisciplinair overleg bijgewoond met alle netwerkpartners en met een ervaringsdeskundige gepraat. Als afsluiter kreeg Maarten van Ooijen het allereerste gedrukte exemplaar van TSG uitgereikt. Het was al met al een geslaagd bezoek!
TSG special over het SVA
In mei is de TSG special over het SVA gelanceerd! In de special staat onder andere de Nederlandse vertaling van het artikel van Nathalie Kools over Vroegsignalering van Alcoholproblematiek in Nederlandse ziekenhuizen. Benieuwd naar de special? Klik hier om de volledige editie te lezen.
Overhandigen van TSG-special aan de staatssecretaris
2. Praktijkproducten
Handreiking voor vroegsignalering binnen de GGZ
De werkgroep Tweedelijn heeft een handreiking over vroegsignalering voor ggz-professionals gemaakt. Deze handreiking beschrijft de gezondheidsrisico’s op psychisch, sociaal en lichamelijk niveau. Daarnaast wordt in drie stappen uitgelegd hoe ggz-professionals vroegsignalering van alcoholproblematiek kunnen implementeren. Tot slot worden verschillende behandelingen voor comorbiditeit en externe partijen voor nazorg beschreven. De handreiking is hier te downloaden!
Papieren zakkaarten om het gesprek aan te gaan
Er zijn twee papieren zakkaarten ontworpen op basis van de twee handreikingen voor zorgprofessionals in de ggz-instellingen en de ziekenhuizen. De zakkaarten zijn een samenvatting van de handreikingen. Beide zakkaarten beschrijven kort de gezondheidsrisico’s en geven de handelingsperspectieven voor zorgprofessionals weer. De zakkaart voor ggz-professionals is hier te downloaden. De zakkaart voor zorgprofessionals in de ziekenhuizen is hier te downloaden.
Interactieve zakkaart om het gesprek aan te gaan
We zijn bezig met het maken van een online interactieve zakkaart op basis van de papieren zakkaarten. Deze kan digitaal gebruikt worden, is een combinatie van beide papieren zakkaarten, en bevat meer informatie over producten, tools en handige websites.
Preventieprogramma problematisch alcoholgebruik in de tweedelijnszorg
Een preventieprogramma over problematisch alcoholgebruik in de tweedelijnszorg wordt op dit moment geschreven. Het preventieprogramma beschrijft o.a. de noodzaak van vroegsignalering voor de doelgroep, het aanbod voor de doelgroep, en het zorgpad dat zij afleggen wanneer er sprake is van risicovol alcoholgebruik.
Bestaande producten
- Achtergronddocument schadelijkheid alcoholproblematiek is hier te downloaden
- Handreiking Vroegsignalering Alcohol Ziekenhuizen is hier te downloaden
- Implementatiekaart netwerk: van spreekkamer naar leefstijl interventie is hier te downloaden
3. Onderzoek
Systematische review naar screeningsinstrumenten in ziekenhuizen
Jacqueline Bisschop, Projectleider Alcoholinterventie binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis, is bezig met een systematische review naar het gebruik van screeningsinstrumenten in ziekenhuizen. Deze screeningsinstrumenten worden gebruikt om problematisch alcoholgebruik op te sporen. Haar onderzoeksvragen zijn als volgt:
- Welke screeningsinstrumenten worden gebruikt voor het opsporen van problematisch alcoholgebruik in ziekenhuizen voor volwassenen?
- Wat zijn de psychometrische eigenschappen van dit beste screeningsinstrument om problematisch alcoholgebruik in ziekenhuizen voor volwassenen op te sporen?
- Wat is het beste screeningsinstrument om problematisch alcoholgebruik in ziekenhuizen voor volwassenen op te sporen?
In de zomer verwachten we dit onderzoek afgerond te hebben.
Inventarisatie vroegsignalering binnen de GGZ
De Werkgroep Tweede Lijn is momenteel bezig met een onderzoek naar de (vroeg)signalering van alcoholproblematiek binnen het GGZ-veld. Dit onderzoek beschrijft de belemmerende en bevorderende factoren binnen de geestelijke gezondheidszorg voor de implementatie van alcohol interventies. Er wordt gewerkt aan het schrijven van een wetenschappelijke publicatie.
Multidisciplinaire aanpak bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Door Nathalie Kools is een netwerkanalyse en een procesevaluatie uitgevoerd naar de multidisciplinaire samenwerking op de MDL-afdeling van het JBZ. Dit artikel beschrijft de samenwerking tussen verschillende professionals en het onderzoek richtte zich op de ervaringen van zorgprofessionals die betrokken waren bij het multidisciplinair overleg alcoholproblematiek op de mdl-afdeling. Ook is onderzocht in welke mate er samen werd gewerkt, en waar ruimte is voor verbetering. Binnenkort wordt het onderzoek gepubliceerd.
Onderzoek alcoholbeleid
Er wordt gekeken naar de mogelijkheden voor het opzetten van een onderzoek naar alcoholbeleid in de tweedelijnszorg.
4. Externe presentaties
Bijeenkomst kerngroep programmalijn preventie & vroegsignalering
Op 15 april was er een bijeenkomst van de kerngroep programmalijn Preventie en Vroegsignalering van Verslavingskunde Nederland. Andrea Rozema heeft hier een presentatie gegeven over de werkzaamheden van de werkgroep Tweedelijn.
Festival leefstijl & verslaving
Op 5 september wordt het Festival Leefstijl & Verslaving georganiseerd. Andrea Rozema zal hier een presentatie geven over de werkzaamheden van de werkgroep Tweedelijn.
5. Overig nieuws
Werkgroep bijeenkomsten
De 9e werkgroep bijeenkomst was op 20 mei 2022, waarbij de leden een bezoek hebben gebracht aan ggz centraal in Ermelo. In deze prachtige kliniek komt somatische zorg, de verslavingszorg en psychiatrie bij elkaar samen. Folkje Spoelstra, ambulant psychiatrisch verpleegkundige, heeft hier een rondleiding gegeven en de samenwerking tussen ggz centraal en het Ziekenhuis St. Jansdal toegelicht. Hier werd het belang van het werken met multidisciplinaire teams benadrukt, omdat deze gezamenlijk de beste zorg voor de patiënt kunnen bieden. De volgende werkgroep bijeenkomst zal in september weer online plaatsvinden.
Bijeenkomst Nederlandse Vereniging MDL-artsen
Op 24 mei was een bijeenkomst over richtlijnmodules somatische complicaties van alcoholstoornissen. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door de Nederlandse Vereniging van MDL-artsen. Andrea Rozema, Rob Bovens en Carolien Verheij waren hierbij aanwezig als leden van de werkgroep, en er werd input vanuit ons gevraagd. Er is aangegeven dat er o.a. meer ingezet mag worden op preventie.
Alcoholcongres
In maart 2023 wordt een alcoholcongres georganiseerd! Meer informatie volgt binnenkort.