In het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA) zetten verschillende partners zich samen in om alcoholproblematiek vroegtijdig te signaleren en aan te pakken.
Over ons
Het SVA verspreidt kennis, ondersteunt professionals en maakt de weg naar hulpverlening toegankelijker. Het SVA richt zich met name op (zorg)professionals en ondersteunt hen bij het (h)erkennen en aanpakken van alcoholproblematiek.
(Zorg)professionals
De focus van het SVA ligt op (zorg)professionals: mensen die vanuit hun werk in aanraking (kunnen) komen met mensen met problematisch alcoholgebruik. Ook vrijwilligers in het sociaal domein vormen een belangrijke doelgroep. De kennis over het herkennen van de signalen, het aangaan van het gesprek en op tijd doorverwijzen is voor beide groepen van belang. Het SVA voorziet hen van informatie, ondersteuning en scholing. De aandachtsfunctionarissen alcohol van de regionale instellingen voor verslavingszorg in Nederland bevorderen daarnaast het gebruik van effectieve interventies in de lokale praktijk.
Algemeen publiek
Het SVA richt zich ook op het algemeen publiek, via de website allesoverdrinken.nl. Deze website is er voor iedereen die iets wil weten over of veranderen aan zijn of haar alcoholgebruik of het alcoholgebruik van zijn of haar naasten. Je vindt er informatie, zelftesten, advies, tips en laagdrempelige hulp voor het verminderen van alcoholgebruik. Deze website kan ook voor professionals relevant zijn.
Samenwerkingspartners SVA
Tranzo, Verslavingskunde Nederland (VKN) en het Trimbos-instituut zijn de drie kernpartners die het SVA dragen. Ze bouwen gezamenlijk aan een stevige, landelijke en lokale infrastructuur op het gebied van preventie, gericht op vroegsignalering van alcoholproblematiek.
Programmaraad
In de programmaraad van het SVA komen landelijke partners, brancheorganisaties, kennisinstituten en beroepsverenigingen bijeen. Deze partners spelen een cruciale rol bij de implementatie van de vroegsignalering van alcoholproblematiek in Nederland. Ze adviseren het SVA over de te volgen koers en kunnen gevraagd en ongevraagd adviseren over alle onderdelen van het SVA. De leden van de programmaraad dragen actief de missie en doelen van het SVA uit en vervullen een ambassadeursrol. De leden zijn o.a. GGD GHOR Nederland, IkPas, de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) en de Nederlandse vereniging voor arbeid- en bedrijfsgeneeskunde (NVAB).
Veelgestelde vragen
Wat is het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA)?
In het SVA zetten verschillende samenwerkingspartners zich in om alcoholproblematiek vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Op deze manier draagt het SVA bij aan het herkennen en bespreken van en ondersteunen bij problematisch alcoholgebruik. De samenwerkingspartners zijn georganiseerd in verschillende werkgroepen, gericht op de eerste lijn, de tweede lijn en het lokale veld.
In 2024 bouwen de werkgroepen gericht op werk (werkgevers, bedrijfsartsen et cetera) en op overige zorg (jeugdzorg, ouderenzorg en geboortezorg) hun werkzaamheden af. De producten van deze werkgroepen blijven ook daarna terug te vinden op deze website en kunnen nog steeds gebruikt worden.
Waarom bestaat het SVA?
Een onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord is het Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik, dat zich richt op het terugdringen van problematisch alcoholgebruik en het vergroten van kennis over de effecten van alcohol. (Lees meer in de samenvatting van het Trimbos-instituut).
Het SVA is opgericht in opdracht van het ministerie van VWS. VWS heeft een uitvoeringsopdracht bij het Trimbos-instituut en bij Verslavingskunde Nederland gelegd.
Wat is het doel van het SVA?
Dat is het op tijd herkennen van gezondheidsschade door alcoholgebruik én van alcoholgebruik dat problematisch is voor de gebruiker – of dat in de toekomst zou kunnen worden – zodat dit zo snel mogelijk kan worden aangepakt. Het SVA richt zich op de ondersteuning van (zorg-)professionals in de eerste en tweede lijn en het lokale veld op het gebied van vroegsignalering o.a. via www.herkenalcoholproblematiek.nl. Daarnaast zorgt het SVA ook voor goede en toegankelijke informatie via allesoverdrinken.nl.
Wat doet het SVA?
- Breed in de samenleving mensen stimuleren om te onderkennen dat zij problemen hebben met hun alcoholgebruik en om hulp te zoeken
- Agenderen van het belang van vroegsignalering bij professionals, vrijwilligers en naasten
- Faciliteren van professionals, vrijwilligers en naasten, zodat zij snel kunnen signaleren, helpen of doorverwijzen
- Hulpverlening toegankelijker en effectiever maken, bestaande drempels naar hulpverlening wegnemen
Wie dragen het SVA?
Het SVA wordt gedragen door het Trimbos-instituut, Tranzo en Verslavingskunde Nederland (de kernpartners).
- Tranzo is het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, Tilburg University. De missie van Tranzo is het verbinden van wetenschap en praktijk op het gebied van zorg en welzijn.
- Het Trimbos-instituut is een onafhankelijk kennisinstituut voor alcohol, tabak, drugs en mentale gezondheid. Het Trimbos-instituut staat voor een mentaal gezonde samenleving, waarin mensen zoveel mogelijk regie hebben over hun eigen leven en zich verbonden voelen met elkaar.
- Verslavingskunde Nederland is een netwerkorganisatie waarin instellingen voor verslavingszorg, cliëntenvertegenwoordigers en kenniscentra samenwerken. Het doel is drieledig: vergroten van het behandelbereik van de verslavingskunde, doorbreken van het stigma rondom verslaving en verbeteren van de kwaliteit van herstelondersteunende zorg.
Daarnaast zijn er een aantal (beroeps-)organisaties betrokken bij het SVA.
- KNOV: de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen is de beroepsorganisatie van verloskundigen. De KNOV staat voor het leveren van de beste geboortezorg in Nederland en daarmee voor de best mogelijke start voor elke moeder en ieder kind als basis voor een gezond leven.
- NVAB: de Nederlandse vereniging voor arbeids- en bedrijfsgeneeskunde is de beroepsvereniging van bedrijfsartsen. De NVAB draagt door actieve belangenbehartiging en kennisontwikkeling bij aan een optimale bedrijfsgezondheidszorg en daarmee aan een gezonde samenleving.
- GGD GHOR Nederland is de overkoepelende brancheorganisatie van de 25 Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’en) en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GHOR) en werkt aan het versterken van de publieke gezondheid en veiligheid in Nederland.
- IkPas is een initiatief van Stichting Positieve Leefstijl. Het doel van IkPas is het creëren van bewustwording rond het drinken van alcohol. IkPas daagt mensen uit om een maand geen alcohol te drinken en ondersteunt hen daarbij.
In gesprek over alcoholgebruik – Handleiding Adviesgesprek voor professionals
Het is zinvol om mensen te vragen naar hun alcoholgebruik. Het SVA heeft een handleiding ontwikkeld voor professionals in de eerste lijn en het sociaal domein. Hierin staat een adviesgesprek op maat, dat je als professional kunt inbedden in je eigen beroepspraktijk. Dit gesprek hoeft maar een paar minuten te duren. Een kleine tijdsinvestering, die veel voor je patiënt of cliënt kan betekenen. Om een kort adviesgesprek te kunnen voeren is wel een goede voorbereiding nodig. In de deze handleiding vind je alle informatie over voorbereiding én uitvoering van dit adviesgesprek.
Informatie voor opleiders
Er zijn heel veel mogelijkheden om vroegsignalering van alcoholproblemen een plaats te geven in scholing en deskundigheidsbevordering van zorgprofessionals. Het SVA verkende de mogelijkheden, zowel landelijk als regionaal/lokaal, en zette ze op een rij in ‘Tijdig signaleren van problemen met alcohol; een verkenning naar kansen voor deskundigheidsbevordering voor huisartsen, POH’s-GGZ en verpleegkundigen’.
De verkenning geeft veel praktische tips en links naar hulpmiddelen. En ook aanbevelingen om (het bereik van) je deskundigheidsbevordering en scholing te versterken.
